|
អធិប្បាយចុងក្រោយ
|
| ម៉ូនីកា យុវតីវិទ្យាល័យ ក្លាយជាអ្នករកឃើញជីវៈឥន្ធនៈពីផ្លែដូង |
| ដោយ ឡូរ៉ង់ឡឺហ្គូអង់វិក | | | ២៦-០៦-២០០៨ | ភ្នំពេញ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៨ ឡាវ៉ាន់ ម៉ូនីកា អាយុ១៧ឆ្នាំ បានធ្វើការផលិត «ជីវៈឥន្ធនៈធ្វើពីដូង» នៅមន្ទីរពិសោធន៍នៃវិទ្យាល័យ ហ្សាម៉ង់ និងនៅផ្ទះបាយរបស់នាង © Vandy Rattana ការ ផលិតសាំងធ្វើអំពីផ្លែដូងពិតមែនតែវាមិនមែនជាគំនិតថ្មី ប៉ុន្តែវាបានធ្វើអោយសិស្សវិទ្យាល័យនៅទីក្រុងភ្នំពេញម្នាក់ឈ្មោះ ឡាវ៉ាន់ ម៉ូនីកា ទទួលបានមេដាយប្រាក់នៅក្នុងការប្រលងប្រជែងអន្តរជាតិស្តីពី គម្រោងវិទ្យាសាស្រ្តដើម្បីបរិស្ថាន ដែលរៀបចំឡើងនៅទីក្រុងហូស្តុន រដ្ឋតិចសាស សហរដ្ឋអាមេរិក។ យុវតីកម្ពុជាវ័យ១៧ឆ្នាំម្នាក់នេះបានបង្ហាញអោយឃើញថាវាអាចទៅ រួចក្នុងការផលិតប្រេងសាំងធម្មជាតិប្រកបដោយគុណភាពផលិតនៅកម្ពុជា ១០០% ជាមួយនឹងមធ្យោបាយធម្មតា និងត្រឹមត្រូវនៃការលាយបញ្ចូលនូវចំណេះដឹងបែបបុរាណ និងការបង្កើតថ្មី។ ដោយសារនេះគ្រាន់តែជាបទពិសោធន៍ដំបូង នាងរំពឹងថានឹងបន្តការស្រាវជ្រាវទៀត។ ខាងក្រោមនេះគឺជាជីវពណ៌នារបស់ហ្សេអូ ទូវ៉ឺទូ កម្ពុជា (Géo Touvetout) (តួអង្គប្រឌិតក្នុងវប្បធម៌បារាំងបង្ហាញពីភាពឆ្លាតវៃចេះច្នៃប្រឌិតគំនិតថ្មីៗ)។ «អនាគតថ្មីសម្រាប់កម្ពុជា»
នៅក្នុងបន្ទប់ទទួលភ្ញៀវរបស់គ្រួសារឡាវ៉ាន់ មើលទៅសុទ្ធតែផ្ទាំងធំៗបង្ហាញពីរូបមន្តគីមី និងការពិពណ៌នាលម្អិតជាភាសាអង់គ្លេសអំពីវិធីផលិតប្រេងសាំងធម្មជាតិពីប្រេងដូង។ រូបមន្តនេះធ្វើអោយឡាវ៉ាន់ មូលីកា សិស្សវិទ្យាល័យ Zaman International ត្រូវបានគេជ្រើស រើសទៅចូលរួមកម្មវិធី Olympiade internationale ស្តីពីគម្រោងដើម្បីពិភពលោកយូរអង្វែង (I-Sweeep)។ កម្មវិធីនេះបានប្រមូលផ្តុំអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តក្មេងៗទូទាំងពិភពលោក កាលពីដើមខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៨ នៅក្នុងទីក្រុងរបស់រដ្ឋតិចសាស។ គម្រោងរបស់នាងមានឈ្មោះថា «ប្រេងសាំងដូងអាចផ្តល់អនាគតថ្មីដល់កម្ពុជា»។ វាធ្វើអោយនាងទទួលបានមេដាយប្រាក់នៅក្នុងប្រភេទ«ថាមពលយុវវ័យ (Energie Sénior)»។ នាងទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ល្អជាងគេក្នុងចំណោមបេក្ខជនរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ និស្សិតកូរ៉េខាងត្បូងបានទទួលមេដាយមាស សម្រាប់គម្រោងប្រេងធម្មជាតិផលិតពីចំបើង រីឯយុវជនវៀតណាមទទួលបានរង្វាន់កិត្តិយសសម្រាប់គម្រោងស្រដៀងគ្នាដោយប្រើសាច់ដូង។
យុវតីមូនីកាបានរៀបរាប់ដោយរីករាយថា៖ «ពេលខ្ញុំឃើញសេចក្តីប្រកាសបិទនៅសាលា ខ្ញុំចង់ចូលរួមតែម្តង។ ខ្ញុំបានធ្វើការស្រាវជ្រាវដោយខ្លួនឯងខ្លះៗដែរអំពីថាមពលកកើតឡើងវិញ ហើយនៅសាលា ខ្ញុំបានរៀនមេរៀនមួយចំនួនពីបញ្ហាបរិស្ថាន។ បន្ទាប់ពីការស្រាវជ្រាវតាមអ៊ីនធឺណែត ខ្ញុំក៏រកបានប្រធានបទសម្រាប់ដាក់ប្រលង គឺប្រេងសាំងពីសាច់ដូង»។ ហេតុអ្វីប្រើសាច់ដូង? «ព្រោះកម្ពុជាគឺប្រទេសតំបន់ត្រូពិក។ ខ្ញុំបានគិតពីផលិតផលមួយដែលអាចរកបានយ៉ាងស្រួលនិងក្នុងបរិមាណយ៉ាងច្រើន។ ប្រេងសាំងធម្មជាតិអាចផលិតចេញពីប្រេងរុក្ខជាតិស្អីក៏បានដែរ។ អីចឹង ហេតុអីក៏មិនអាចជាមួយនឹងសាច់ដូង ព្រោះប្រទេសយើង វាងាយដាំដុះ? »
រូបមន្តរបស់យាយខ្ញុំ
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តដ៏ក្មេងខ្ចីនេះចាប់ផ្តើមចុះធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួន។ នាងសុំដំបូន្មានពីសាស្រ្តាចា្យ នាងស្រាវជ្រាវតាមអ៊ីនធឺណែត និងសៀវភៅជំនាញអំពីបញ្ហានេះ ហើយជាពិសេសនាងនិយាយពិភាក្សាជាមួយយាយ និងកសិករចាស់ៗទាក់ទងនឹងវិធីគេនិយមប្រើនៅជនបទ ដើម្បីផលិតប្រេងដូងប្រកបដោយគុណភាពអោយបានច្រើន ហើយចំណាយអស់តិច។ មូនីកាពន្យល់ថា៖ «វាមានវិធីច្រើនយ៉ាងដើម្បីធ្វើប្រេងដូង ប៉ុន្តែវិធីមួយចំនួនដូចជាការកោសដូង គឺត្រូវការប្រើម៉ាស៊ីន។ ខ្ញុំចង់រកវិធីបុរាណមួយដែលមិនចាំបាច់មានសម្ភារៈអ្វីពិសេស ប៉ុន្តែវាស្រួលធ្វើ និងស្របតាមទម្លាប់របស់កសិករកម្ពុជា ធ្វើយ៉ាងណាអោយវាអាចយកទៅតាមទីជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
មូនីកាប្រើតែខ្នោសកោសដូងធ្វើដោយដៃយ៉ាងសាមញ្ញមួយ (កាំបិតកោសអូសដោយម៉ូទ័រតូចមួយដែលគេតភ្លើងអាគុយឡាន ហើយមានដាក់ចានជ័រ)...។ បន្ទាប់មក នាងបានអនុវត្តយ៉ាងលម្អិតតាមវិធីយាយនាង ដែលអាចទទួលបានប្រេងតាមរយៈការដាំរម្ងាស់ខ្ទិះដូង។
រវាងមន្ទីរពិសោធន៍នៅសាលា និងផ្ទះបាយនៅផ្ទះ
ពេលនេះ គឺដល់ដំណាក់ការវិធី«វិទ្យាសាស្រ្ត»។ មូនីកានិយាយលម្អិតពីដំណាក់ការនេះបីប្រៀបដូចរ៉ាយរ៉ាប់រឿងមួយ។ វាជារឿងមួយកើតចេញពីការបូកមេតាណុល ជាមួយនិងប៉ូតាស្យូមអ៊ីដ្រុកស៊ីត ចេញជា méth-oxyde និងរូបមន្តមន្តគាថាដ៏ចម្លែកមួយ (« CH3OH + OH- បានជា CH3O- + H2O »)។ រូបធាតុទាំងនេះ បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ដំណាក់ការជាច្រើន រួមមានការចម្អិន ការលាងសម្អាត ការសម្ងួត ក៏ក្លាយជាទឹកអម្រឹតដ៏មានតម្លៃ គឺ«ប្រេងសាំងដូង»។ យុវតីខាងលើអះអាងថា វាគ្មានអ្វីសាំញ៉ាំទេ ហើយនាងអោយដឹងទៀតថា នាងពេញចិត្តនឹងផ្តល់ចំណុចលម្អិតដល់អ្នកចូលចិត្តផលិតវា។ នាងរម្លឹកថា ការពិសោធន៍នេះនាងបានធ្វើឡើងដោយប្រើមន្ទីរពិសោធន៍នៅសាលាផង និងផ្ទះបាយនៅផ្ទះផង។ នាងប្រើជាតិស័ង្កសីស៊ុលផួរមានតម្លៃថោក និងប្រើដបសូដា...
នៅពេលបញ្ចប់ដំណើរការផលិត ដែលនាងបានរៀបរាប់លម្អិតដូចវិធីធ្វើម្ហូប និងមានរូបភាពបង្ហាញផងនៅក្នុងឯកសារដាក់ទៅ I-Sweep គឺត្រូវធ្វើតេស្តដើម្បីវាយតម្លៃគុណភាពផលិតផល ជាពិសេសគឺទាក់ទងនឹងដង់ស៊ីតេ និងភាពអន្ធឹលរបស់វា។ មូនីកាក្នុងវ័យ១៧ឆ្នាំរបស់នាង នាងមិនខ្លាចនឹងគោះទ្វារអាជ្ញាធរជាតិប្រេងឥន្ធនៈកម្ពុជាទេ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ អ្នកធ្វើការក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍របស់ស្ថាប័នមួយនេះគឺមានការងារសំខាន់ផ្តោតតែលើការផ្ទៀងផ្ទាត់គុណភាពប្រេងសាំងនាំចូលដោយក្រុមហ៊ុនប្រេងឥន្ធនៈធំៗប៉ុណ្ណោះ មិនដែលធ្វើការពិសោធន៍តាមការស្នើសុំរបស់សិស្សសាលាទេ...។ តែនៅទីបំផុត ពួកគេក៏ព្រមធ្វើ ហើយលទ្ធផលចុងក្រោយបានធ្វើអោយពួកគេផ្ទាល់មានការភ្ញាក់ផ្អើល។ «ប្រេងសាំងដូង»របស់មូនីកាអាចប្រើការបានឥតខ្ចោះដូចប្រេងធម្មតាដែរ យ៉ាងហោចនៅក្នុងប្រទេសក្តៅដូចកម្ពុជា។
«គឺអាចធ្វើបាន!»
យុវតីអ្នកក្រុងភ្នំពេញនេះមិនបានធ្វើតេស្តផលិតក្នុងបរិមាណច្រើនទេ ព្រោះការពិសោធន៍របស់នាងធ្វើឡើងតែក្នុងបរិមាណទាបប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត គោលបំណងនៃការពិសោធន៍នេះគឺមិនមែនដើម្បីការធ្វើផលិតកម្មខ្នាតធំលើប្រេងឥន្ធនៈដែលរោងចក្រជាច្រើនបានធ្វើរួចមកហើយ ហើយមានទិន្នផលតិចតួចនៅឡើយនោះទេ។ «គំនិតសំខាន់គឺដើម្បីបង្ហាញថា វាអាចទៅរួច និងសាមញ្ញ។ ពេលនេះ ខ្ញុំចង់ធ្វើពិសោធន៍ជាមួយរុក្ខជាតិផ្សេងទៀតនៅកម្ពុជា ដែលអាចមានផលិតភាពខ្ពស់។ ការណ៍សំខាន់គឺធ្វើសម្បូរបែបនូវប្រភពផលិតកម្ម មិនមែនតែជាមួយផលិតផលចំណីអាហារនោះទេ»។
ផលប្រយោជន៍ធំផ្សេងទៀតនៃការចូលរួមរបស់យុវតីកម្ពុជារូបនេះនៅក្នុងការប្រលងប្រជែងអន្តរជាតិ នោះគឺនាងអាចផ្សារភ្ជាប់ចំណងទាក់ទងជាមួយយុវជននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហូឡង់ កាហ្សាក់ស្តង់ ដែលមានចំណូលចិត្តដូចគ្នានៅក្នុងការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តនៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ ពានរង្វាន់របស់នាងអាចជួយនាងអោយទទួលបានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេស ព្រោះថាគោលបំណងសំខាន់មួយរបស់កម្មវិធី Olympiade គឺបង្កើតជំនួបរវាងអនាគតអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តក្មេងៗ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនដែលមានបំណងផ្គត់ផ្គង់ការសិក្សារបស់សិស្សទាំងនោះ។ «អ្នកទទួលខុសត្រូវក្រុមហ៊ុនអាមេរិកធំៗស្ទើរតែទាំងអស់សុទ្ធតែមានផ្តល់អាហារូបករណ៍។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាយើង គឺពិបាកបន្តិច...។ ក្រុមហ៊ុនមិនទាន់មើលឃើញពីផលប្រយោជន៍ក្នុងការជួយនិស្សិតកម្ពុជាទេ ហើយពួកគេសុខចិត្តប្រើប្រាស់វិស្វករបរទេស។ ដូច្នេះហើយបានជាខ្ញុំចង់ក្លាយខ្លួនជាវិស្វករដ៏ល្អម្នាក់»។
|
|
អត្ថបទបន្ថែមI-Sweep គឺជាជំនួបរវាងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តក្មេង ខ្ចី
ការប្រលងប្រជែង«International Sustainable World (Energy, Engineering and Environment) Project Olympiad» ឬ I-Sweeep ប្រារព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់ឆ្នាំពីថ្ងៃទី១ ដល់ថ្ងៃទី៥ ឧសភា ហើយបានប្រមូលផ្តុំនិស្សិតជិត៨០០នាក់ ដែលត្រូវជ្រើសរើសពីក្នុងចំណោមបេក្ខជនជាង១ពាន់នាក់ មកពី៥១ប្រទេស។ គោលបំណងនៃ Olympiade ដែលបង្កើតឡើងដោយមូលនិធិ Cosmos នេះគឺផ្តល់រង្វាន់លើកទឹកចិត្តដល់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តក្មេងៗដែលសម្រេចបានស្នាដៃស្រាវជ្រាវតូចតាចដែលមានទំនាក់ទំនងនឹងការការពារបរិស្ថាន។ អ្នកចូលរួមម្នាក់ក្នុងចំណោមពីរនាក់ដែលចេញពីការជ្រើសរើសលើកទី១ ទទួលបានរង្វាន់លើកទឹកចិត្ត ដូចជាមេដាយមាស«យុវជន»ដែលមានតម្លៃ ១ ៥០០ ដុល្លារ និងមេដាយប្រាក់ដែលឡាវ៉ាន់ មូនីកា ទទួលបាន គឺមានតម្លៃ១ពាន់ដុល្លារ។ អត្ថប្រយោជន៍នៃកម្មវិធីនេះគឺការបង្កើតទំនាក់ទំនងរវាងនិស្សិតទាំងនេះជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនដែលអាចនឹងផ្គត់ផ្គង់ការសិក្សារបស់ពួកគេ។
ព័ត៌មានបន្ថែមទៀតសូមមើលនៅលើទំព័រអាំងទែណែត I-Sweep
នៅពេលដែលវិទ្យាសាស្រ្តធ្វើអោយមនុស្សល្បីឈ្មោះ
ចាប់តាំងពីនាងទទួលបានរង្វាន់នៅក្នុងការប្រលងប្រជែង I-Sweep មក ឡាវ៉ាន់ មូនីកា ត្រូវបានគេចុះផ្សាយក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជាយ៉ាងច្រើន។ ជាបឋម រង្វាន់របស់នាងបានក្លាយជាប្រធានពិភាក្សាស្តីពីសហគមន៍បង្កើតប្លុកអ៊ីនធឺណែតកម្ពុជា ដែលបានគូសបញ្ចាក់ពីយុវភាពរបស់នាង និងភាពសកម្មរបស់នាង។ បន្ទាប់មក នាងមានកិត្តិយសត្រូវគេមកសម្ភាសន៍ធ្វើបទការណ៍តាមទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ រួមទាំងកិច្ចសម្ភាសន៍នៅក្នុងកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ដែលចេញផ្សាយរាល់ពីរសប្តាហ៍ម្តងទៀតផង។ ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ យុវតីយើងនៅមិនទាន់បានទទួលពាក្យសរសើរពីអាជ្ញាធរកម្ពុជានៅឡើយទេ។
|
របបខ្មែរក្រហមនៅកម្ពុជាៈ យុវជនខ្មែរជឿត្រឹមតែ៥០%រឺ? (1)
