Sosyal hizmet uzmanı ve İstanbul Şube Müdürü Nermin F. Özer, habercocuk.com'dan Tülay Acar'a yüzlerce çocuğun kaderini değiştirecek kararların nasıl alındığını anlattı.

Türkiye'de Hollywood'lu film yıldızları gibi evlattlık almak isteyenler var mı?

İstanbul Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Evlat Edinme servisinde 14 yıldır görev yapan sosyal hizmet uzmanı ve Şube Müdürü Nermin F. Özer yüzlerce çocuğun kaderini değiştirecek kararlara ekibiyle birlikte imza atıyor. Türkiye’de çocuk esirgeme kurumlarının tıka basa çocuk dolu olduğu şeklinde yanlış anlaşılmaya dikkat çeken Özer'n,  sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

* Evlat edinmek için yüzlerce kişi neden sırada bekliyor?
1999 depreminden sonra evlat edinmek için müracat edenlerin sayısında bir patlama yaşandı. İnanır mısınız terlikleriyle koşup ağlayarak gelenle, enkaz altından çıkartılan kimsesiz çocukları evlatlık edinmek istedi. Yılda 150-200 müracat olurken, bu rakam depremden sonra 600’e çıktı. Oysa anne ve babasını kaybeden çocukları genelde yakınları alıp evlatlık vermek istemiyordu. O yıllardan başlayan yığılma yeni bitti. Son bir yıl içinde 140 kişi evlat edinmek için müracat etti.

* Evlat edinme kolaylaştı mı?
Daha önce biyolojik anneye evlatlık çocuk verilmiyordu. Ancak son yapılan yasal değişiklikle ülkemizde biyolojik çocuğu olan bir anneye de evlatlık alma hakkı tanındı. Yaş sınırı 35’ten 30’a düştü. Evlilik şartı da aranmıyor. Evliler çocuk sahibi olabilir. Örneğin 25 yaşındaysanız ve 5 yıllık evliyseniz talep hakkınız olabilir

* Angelina Jolie-Brad Pitt çifti gibi mi, çocuğu olduğu halde evlatlık almak isteyenler var mı bizde de?

Evet zaman zaman oluyor. Ancak bir müracat patlaması olmadı. Çocuğu olmayıp evlatlık almak için müracat eden çiftlerin bekleme süresi 1-2 yılı bulabiliyor. Bu süreçte hamile kalan, sırası geldiği zaman ise evlatlık alıyor ya da vazgeçiyor.

* Bu tablo ileride öz çocuk ile evlatlık arasında ileride sorun oluşturmaz mı?
Anne ve babaya bunların yaşanabileceğini anlatıyoruz. Çocukla da konuşuyoruz. Ve olaya nasıl tepki verdiğini ölçüyoruz. Ailenin tavrının olumlu bulursak evlatlık veriyoruz.

 *Ebeveynler evlatlık aldığını çocuğuna ne  zaman açıklasınlar?

Çocuğa altı yaşından önce, gerekirse bir pedagogdan destek alarak gerçek anne ve babaları olmadığını açıklamaları gerekir.

"Açıklamazsa neler yaşanıyor?

Sorun oluyor. Çünkü çocuk 18 yaşına geldikten sonra  kurumumuzdan ya da nüfusa müracat edip gerçek anne ve babasını öğrenebilir. Böyle bir hakkı var. Bu gerçeği sonradan öğrenip acı çeken çocuklarımızın olduğuna tanık oldum.

* Bir makalede okumuştum. Genç kadın 30’lı yaşlarda evlatlık alındığını öğrenmiş. Sizin kuruma ve nüfusa müracat etmiş ancak ailesinin  kimlik bilgilerine ulaşamamış?

Birkaç nedeni olabilir. Sokağa terk edilmiş bir çocuk olabilir. Bu nedenle nedenle gerçek anne ve babasını biz de bilmiyor olabiliriz. Ya da gerçek kimlik bilgileri bizde de yoktur ve kayıtları çok eskidir. Daha önce bu kurum Koruma Birliği’ne aitti. Ancak 80’li yıllardan sonra bize devredildi. Bu nedenle 70’li yıllara ait bazı evraklar bizde yok. Ancak 82’den sonraki tüm bilgiler arşivimizde saklı.

* Bu ülkelerde bakıma muhtaç çocukların yüzde 75'i koruyucu aileler tarafından bakılıyor. Bizde ise bu çocukların ancak yüzde 4'ü koruyucu aile tarafından bakılıyor. .İstanbul’da kaç koruyucu aile var?

Yalnızca İstanbul’da 70 adet koruyucu aile var. Ancak biz burada rakamlara takılmıyoruz. Kotam  dolsun daha fazla koruyucu ailem olsun demiyoruz. Niteliğe bakıyoruz.

* Koruyucu aile olmak isteyenlerde nelere dikkat ediyorsunuz?

Koruyucu aile olmak isteyenleri kırmızı halılarla karşılamıyoruz. Onları öyle bir incelemeye alıyoruz ki bazen bu durumdan şikayetçi oluyorlar. Hiçbir zaman başvuranlara pembe bir tablo çizmiyoruz. Onlara bir insanın sorumluğunu aldıklarını ve bunun çok zor bir şey olduğunu anlatıyoruz. Kendisine ait olmayan bir çocuğa kendisine aitmiş gibi bakacak, birgün ayrılma ihtimali olduğunu kabullenecek ve birçok sorunlar yaşanabileceğini kabul edecek. Sonra her karşılaştıkları sorunda bizleri aramayacaklar.

* Başvurudan sonraki süreci anlatır mısınız?

Çiftin yaşantıları irdeleniyor, çocukları varsa onlarla görüşülüyor. Evlerine gidiliyor, nasıl bir ortamda yaşadıklarına bakılıyor. Sonra kaç yaşında çocuk istediklerini, cinsiyet tercihlerini öğrenip buna uygun çocukları belirliyoruz. Aileler görmek istedikleri çocuğu seçiyor. Karar kesinleşirse, kurumun psikoloğu çocuğa durumu açıklar bir mukavele imzalanarak çocuk koruyucu aileye teslim edilir. Bu süreç birkaç aydan az sürmez.

* Koruyucu ailelere para yardımı da yapılıyormuş?

Koruyucu ailelerin gönüllü ve ücretli olarak ikiye ayırıyoruz. Hiçbir aileye yaptığım görüşmelerde bu ücretten bahsetmem. Batı'da koruyucu aileye ciddi rakamlar veriliyor ama bu sistem Türkiye'de mümkün değil. Batıdakiler bu durumu bir iş olarak görüyor ve çocuğa öyle bakıyor. Ama bizde aile daha dilekçe aşamasında çocuklara bağlanıyor. İşte bu bağlanma olayı, ayrılma riski korkusu koruyucu ailesinin yaygınlaşmasını engelliyor. Bizde çok çabuk sahiplenme duygusu var. Batı'da aileler biyolojik çocuğuna bile bizim kadar sahip çıkmıyor.

* Nilüfer, örnek anne
ÜNLÜ şarkıcı Nilüfer, bekar olduğu halde evlatlık alanlardan biri. Şube Müdürü Özer, Nilüfer için şunları söylüyor: “Örnek bir anne. Kendisi açıkladığı için anlatıyorum. Evlatlık almak için sabırla beklemiş işlemlerini bizzat takip edip buraya defalarca gelmiş, tüm ailelerimiz hangi aşamalardan geçiyorsa aynı işlemlere uymuştur. Kendisiyle birçok kez görüşülmüş, örnek iyi bir anne olmuştur...”

www.habercocuk.com