Mahal mo siya, mahal ka niya… mabubuhay ka ba niya?

Sa panahong pabata na ng pabata ang mga nabubuntis at padami ng padami na parang rabbit ang porsyento ng mga batang ama at ina, ano nga ba ang dahilan ng paglobo ng bilang nila? Sino nga ba ang dapat sisihin? Nagkulang ba mga ang kanilang mga magulang sa paggabay sa kanila? Nakaimpluwensya nga ba ang barkadang kanilang nakakasama? Nakaapekto ba sa kanilang mga kinikilos ang mga napapanood nila sa telebisyon at pelikula, mga librong nababasa o mga nakikita sa internet? O sadyang ang kanilang pagiging mausisa o ang tinatawag na “curiosity” ang naging daan upang masadlak sila sa sitwasyong hindi pa nila lubusang napaghandaan.

Tila nagiging normal na lang sa panahon ngayon ang pagbubuntis ng mga neneng na may murang edad. Noon ang “virginity” ang pinaka-importanteng bagay na maibibigay ng mga dalagang Pilipina sa kaisa-isang lalaking makakasama nila habang buhay. Ngayon, utusan mo lang magpaload sa kanto pagbalik hindi na virgin dahil sa pagmamadali ng mga kabataang mamulat at magkaroon ng maagang relasyon ay nag-iba na ang ihip ng hangin. Ang mas malala pa ay nabubuntis sila ng wala namang karelasyon at isisilang ang bata na walang kikilalaning ama dahil kalimitan ay nauuwi sa hiwalayan ang kanilang pagsasama. Isang biyaya ang pagkakaroon ng supling ngunit ito’y magiging isang pagkakamali sa mata ng lipunan kung wala pa sa tamang panahon ang pagbuo nito.

Para sa mga menor de edad at kasalukuyan pa lang namang nag-aaral, bago ka mambuntis o magpabuntis, isaalang-alang mo ang iba’t ibang mga bagay na maaring maapektuhan o magiging resulta ng iyong kapusukan. Kailangang mong pag-isipang mabuti ang bawat desisyon at iyong mga kinikilos.

• Kung hindi mo mapigilan magkaroon ng isang relasyon, isipin niyo rin ang inyong limistasyon lalo na kung kayo ay nasa maagang edad pa lamang. Isipin mo kung kaya mo bang mag-alaga ng bata. Kaya mo bang buhayin ito? Isang malaking responsibilidad ang pagkakaroon ng anak lalo na sa mga kabataang kulang pa ang kaalaman sa pag-aalaga ng bata.

• Nagpakahirap ang mga magulang mo na buhayin at pag-aralin ka hindi para lumandi at magpalandi. Noon ay ayaw na ayaw ka nilang padapuan sa lamok, kaya ngayon subukang mo namang huwag magpadapo sa mga hayok. Sa bandang huli ay sa iyong mga magulang ka pa rin aasa at sila pa rin ang tutulong sa’yo para maalagaan ng ayos ang batang magiging bunga ng kalandian katigasan ng mga ulo niyo.

• Sabi nga sa kanta ni Hazel Faith Dela Cruz, everything takes time. Excited ka bang madagdagan ang populasyon ng Pilipinas? Hindi mo kailangang magmadali. Hindi mo kailangang makiuso sa mga kapitbahay niyong sandamakmak ang pinapasuso.

• Tandaan mo na ang buhay mo ay hindi isang Pinoy telenobela nasa dulo’y palaging may happy ending at mga pakitang bloopers. Huwag ka ring magfeeling na kontrabida ang lahat ng mga taong hahadlang sa inyong pagmamahalan. Huwag kang umastang aping api ka dahil ginusto mo rin yan(unless na-rape ka). Sundin mo ang mga payo ng mga nakakatanda sa’yo lalo na ang mga taong nag-aalaga at mag-aalala sa magiging kalagayan mo.

• May matinong pagkakakitaan ka na ba para mapagkukunan mo ng pambili ng gatas at diaper ng anak mo? Ang trabaho niyo ba ay kayang sumabay sa mga nagtataasang pangunahing bilihin tulad ng bigas; kasama pa ang mataas na singil sa kuryente; pagtaas ng gaas, pamasahe, sardinas at Angel’s burger? Idagdag pa ang iba pang pangangailangan ng bata mula sa mga damit at sapatos na umiilaw hanggang sa mga gamot at regular na pagpapacheck-up sa doktor. Kaya ka nga bang buhayin ng mapapang-asawa mo o ang nasa isip mo ay “kaya naman kaming buhayin ng mga magulang ko.”

• Kaya mo bang bigyan ang anak mo ng engrandeng 1st birthday party? Dahil ang unang kaarawan ay isang importanteng okasyon na pinahahandaan ng mga magulang para sa kanilang mga anak. Yung tipong makakapagpasara isang street ng lugar niyo at makakayang magpakain sa isang batalyong kapitbahay at kamag-anak.

• Handa ka na bang mapuyat gabi-gabi sa pagtitimpla ng gatas ng anak mo at sa umaga’y ipapakalong mo sa tatay mong hindi natutuwa sa’yo. (Teka parang kanta yun ah)

• Mawawalan o malilimitihan na ang oras na iyong paggala at magkapag-party  party sa mga kaibigan mong kasing edad mo. Huwag kang mag-astang dalaga pagkaluwal mo sa bata dahil hindi matutuwa ang iyong ina dahil siya ang pagod sa pag-aalaga.

• Handa ka bang harapin ang lipunang puno diskriminasyon. Dahil kahit ano pang paliwanag mo hindi nila ito kailangan pang malaman at wala silang pakialam kung naging broken hearted ka. Kung ano ang kanilang nalaman at nakita tungkol sa’yo, dun ka na nilang sisimulang huhusgahan. Dahil sa mata ng kahit sino, isang pagkakamali ang iyong napasok. Sa kabila ng kung ano mang magiging tingin sa’yo ng karamihan ay huwag na huwag niyong babalakin na ipalaglag ang bata.

Ang mga nabanggit ay ang ilan lamang sa mga bagay at tanong na dapat mong pag-isipan. Ang maagang pagbubuntis ay nangangahulugan rin ng pagkakaroon na sariling pamilya na may kaakibat na responsibilidad. Kung ang isa sa inyo ay mapanghihinaan ng loob ay posibleng mauwi rin kayo sa hiwalayan at walang buong pamilyang kakagisnan ang inyong anak.

Napakalaki ng ginagampanan ng mass media sa paghubog ng kaisipan at pag-uugali ng mga kabataan ngayon, idagdag pa dito ang pag-usbong ng internet at social media na naging isa sa mga daan upang mamulat ang mga kabataan na makilala si Maria Ozawa sa mga bagay na taliwas sa moralidad. Isama pa ang impluwensyang nakukuha sa mga barkada at sa kakulangan sa parte naman ng mga magulang. Ngunit sa bandang huli ay nasa sa mga kabataan pa rin nakasalalay ang lahat. Nasa kamay nila ang magiging desisyon nila sa kung anong buhay ang kanilang tatahakin. Kailangan lang nilang magabayan na mga matitinong tao sa paligid higit na ng mga taong nakakasama nila ang loob ng tahanan.

__________________

Kaunting Kaalaman:
Ang “Works at: Eh di Sa Puso Mo” na makikita madalas sa mga Facebook account ng mga jejemon ay isa mga sintomas o senyales na maari siyang makaranas ng maagang pagbubuntis. Ito ay batay na rin sa huling SWS survey. Kung may kaibigan o kamag-anak kang ganito ipagbigay alam agad sa kanila, ilayo sila sa kalandian kamahamakan.