YAZININ DEVAMI DEVAMI İÇİN İÇİN DERGİNİZE DERGİNİZE BAYİLERDEN BAYİLERDEN ULAŞABİLİRSİNİZ ULAŞABİLİRSİNİZ _ _ resimli resimli _ _ resimsiz resimsiz yazdır yazdır logo logo png png Dosya Dosya Söyleşi Söyleşi Gündem Gündem Dünyadan Dünyadan Türkiye Türkiye den den Makaleler Makaleler Dünyanın Dünyanın merkezini merkezini biliyorum biliyorum Portre Portre Örnek Örnek Kadınlar Kadınlar Günümüzden Günümüzden Dünyadan Dünyadan Dünyadan Dünyadan portreler portreler haberler haberler Gezi Gezi Kültür Kültür Hikaye Hikaye Kitap Kitap Sinema Sinema Tribünde Tribünde kutlanan kutlanan Nobel Nobel Edebiyat Edebiyat Ödülü Ödülü İyi İyi Şeyler Şeyler Ajanda Ajanda Yazarlar Yazarlar İletişim İletişim E E dergi dergi Orta Orta sınıf sınıf demek demek burjuva burjuva demektir demektir Sınıf Sınıf meselesi meselesi toplumsal toplumsal yapının yapının ve ve ilişkilerin ilişkilerin anlaşılır anlaşılır kılınması kılınması adına adına sosyal sosyal bilimler bilimler tarihinde tarihinde önemli önemli bir bir tartışma tartışma konusu konusu olmuştur olmuştur Özellikle Özellikle modernizmin modernizmin ortaya ortaya çıkmasından çıkmasından sonra sonra siyaset siyaset bilimi bilimi ekonomi ekonomi ve ve sosyoloji sosyoloji gibi gibi disiplinlerde disiplinlerde bu bu konu konu hakkında hakkında ayrıntılı ayrıntılı pek pek çok çok teori teori ortaya ortaya atılmıştır atılmıştır Biz Biz de de genelde genelde sınıf sınıf özelde özelde ise ise orta orta sınıf sınıf meselesinin meselesinin hem hem dünyada dünyada hem hem de de Türkiye Türkiye deki deki oluşum oluşum ve ve gelişim gelişim süreçlerini süreçlerini Prof Prof Dr Dr Atilla Atilla Yayla Yayla ile ile konuştuk konuştuk Beytullah Beytullah Çakır Çakır SAYI SAYI 40 40 Orta Orta sınıf sınıf demek demek burjuva burjuva demektir demektir Öncelikli Öncelikli olarak olarak sınıf sınıf kavramıyla kavramıyla başlayalım başlayalım isterseniz isterseniz Siyasal Siyasal sosyolojik sosyolojik ve ve ekonomik ekonomik anlamlarıyla anlamlarıyla düşündüğümüzde düşündüğümüzde sınıf sınıf deyince deyince genel genel olarak olarak ne ne anlamalıyız anlamalıyız Sınıf Sınıf deyince deyince akla akla genellikle genellikle Marksist Marksist jargonda jargonda kullanılan kullanılan anlamı anlamı geliyor geliyor Marksist Marksist sınıf sınıf anlayışı anlayışı ekonomi ekonomi temellidir temellidir Marksistler Marksistler bütün bütün tarihi tarihi sınıflar sınıflar arası arası mücadele mücadele olarak olarak görürler görürler Bu Bu çok çok sofistike sofistike bir bir görüş görüş gibi gibi görünmesine görünmesine rağmen rağmen aslında aslında tarihi tarihi ve ve toplumu toplumu çok çok basite basite indirgeyen indirgeyen bir bir yaklaşım yaklaşım İlk İlk olarak olarak toplumlar toplumlar hiçbir hiçbir zaman zaman sadece sadece iki iki sınıftan sınıftan oluşmamış oluşmamış tır tır İkincisi İkincisi sınıflar sınıflar hiçbir hiçbir zaman zaman sadece sadece ekonomik ekonomik temelli temelli olmamıştır olmamıştır Marksizm Marksizm in in sömürenler sömürenler ve ve sömürülenler sömürülenler üzerine üzerine kurguladığı kurguladığı bu bu tarih tarih anlayışı anlayışı toplumsal toplumsal tabloyu tabloyu kaçınılmaz kaçınılmaz olarak olarak basitleştiriyor basitleştiriyor Bu Bu noktada noktada üst üst sınıf sınıf alt alt sınıf sınıf ayrımını ayrımını biraz biraz daha daha genel genel bir bir kavram kavram olarak olarak kullanabiliriz kullanabiliriz Peki Peki söz söz konusu konusu bu bu ayrım ayrım Marksist Marksist terminolojide terminolojide nereye nereye giriyor giriyor Üst Üst sınıf sınıf hali hali hazırda hazırda egemen egemen olan olan sınıf sınıf olmasına olmasına rağmen rağmen ahlaken ahlaken yanlış yanlış yerde yerde konumlanmış konumlanmış Marksistlere Marksistlere göre göre Alt Alt sınıf sınıf ise ise ezilen ezilen sömürülen sömürülen ve ve bunlara bunlara bağlı bağlı olarak olarak da da tarihin tarihin galip galip getireceği getireceği sınıf sınıf olarak olarak değerlendiriliyor değerlendiriliyor Marksizm Marksizm kaynaklı kaynaklı sınıf sınıf kavramı kavramı zamanla zamanla literatüre literatüre iyice iyice yerleşti yerleşti Marks Marks ın ın sınıf sınıf kavramı kavramı çok çok katı katı Sınıfsal Sınıfsal pozisyon pozisyon objektif objektif bir bir realite realite Marks Marks a a göre göre Sizin Sizin ekonomik ekonomik pozisyonunuz pozisyonunuz sosyal sosyal pozisyonunuzu pozisyonunuzu doğal doğal olarak olarak belirliyor belirliyor bu bu anlayışta anlayışta Peki Peki sınıf sınıf kavramına kavramına sadece sadece bu bu çerçeveden çerçeveden mi mi bakmamız bakmamız gerekiyor gerekiyor Elbette Elbette hayır hayır Alman Alman düşünür düşünür Max Max Weber Weber in in ortaya ortaya attığı attığı statü statü kavramı kavramı sınıf sınıf meselesini meselesini ve ve bugünün bugünün dünyasını dünyasını anlamak anlamak için için bize bize daha daha fazla fazla yardımcı yardımcı olabilir olabilir Weberyen Weberyen anlamda anlamda sınıf sınıf kavramı kavramı Marksist Marksist sınıf sınıf kavramının kavramının statüye statüye evirilmiş evirilmiş şekliyle şekliyle düşünce düşünce dünyasında dünyasında kendisine kendisine bir bir yer yer bulmuştur bulmuştur Bugün Bugün sınıf sınıf deyince deyince herkes herkes kendi kendi dünya dünya görüşüne görüşüne göre göre belli belli yorumlar yorumlar yapıyor yapıyor Bir Bir Marksist Marksist e e sorsak sorsak az az evvel evvel bahsettiğim bahsettiğim şeylere şeylere yakın yakın şeyler şeyler söyleyecektir söyleyecektir Klasik Klasik liberal liberal birine birine sorduğumuzda sorduğumuzda ise ise Weber Weber e e yakın yakın bir bir yorum yorum yapacak yapacak ve ve piyasa piyasa ekonomisinin ekonomisinin insan insan gruplarının gruplarının oluşumu oluşumu üzerindeki üzerindeki etkisini etkisini daha daha fazla fazla vurgulayan vurgulayan bir bir çizgiyi çizgiyi benimseyecektir benimseyecektir Klasik Klasik liberal liberal açıdan açıdan baktığımızda baktığımızda piyasa piyasa şartları şartları içerisinde içerisinde piyasanın piyasanın kendilerine kendilerine sunduğu sunduğu servet servet edinme edinme beceri beceri edinme edinme gelir gelir elde elde etme etme gibi gibi fırsatları fırsatları değerlendiren değerlendiren veya veya değerlendiremeyen değerlendiremeyen bireylerin bireylerin toplamını toplamını sınıf sınıf olarak olarak görebiliriz görebiliriz Bu Bu tarz tarz bir bir sınıf sınıf anlayışında anlayışında Marksizm Marksizm de de olduğu olduğu gibi gibi kesin kesin sınırlar sınırlar yoktur yoktur sınıflar sınıflar arası arası geçişkenlik geçişkenlik söz söz konusudur konusudur Ekonomik Ekonomik şartlara şartlara ilaveten ilaveten kişilerin kişilerin kendilerini kendilerini algılamalarıyla algılamalarıyla ve ve dışarıdan dışarıdan algılanmalarıyla algılanmalarıyla da da alakalı alakalı bir bir durum durum söz söz konusudur konusudur yani yani Ekonominin Ekonominin dışında dışında etkili etkili olan olan şartlar şartlar neler neler Ekonomik Ekonomik boyut boyut elbette elbette önemli önemli fakat fakat tek tek başına başına belirleyici belirleyici değil değil Mesela Mesela insanlar insanlar sosyal sosyal hiyerarşide hiyerarşide nasıl nasıl yukarı yukarı doğru doğru tırmanırlar tırmanırlar Gelirlerini Gelirlerini arttırarak arttırarak Peki Peki gelirler gelirler nasıl nasıl artar artar Vasıfları Vasıfları arttırarak arttırarak İnsanlar İnsanlar vasıflı vasıflı emeklerini emeklerini daha daha iyi iyi şartlarda şartlarda ve ve ortamlarda ortamlarda değerlendirebilirler değerlendirebilirler Daha Daha önce önce kimsenin kimsenin yapmadığı yapmadığı bir bir şeyi şeyi imal imal etmek etmek yahut yahut zaten zaten yapılmakta yapılmakta olan olan bir bir şeyi şeyi daha daha iyi iyi imal imal etmek etmek için için mü mü teşebbislik teşebbislik becerilerini becerilerini kullanarak kullanarak yeni yeni teşebbüsler teşebbüsler ortaya ortaya çıkartabilir çıkartabilir ve ve gelirlerini gelirlerini yükseltebilirler yükseltebilirler Bu Bu ve ve benzeri benzeri sebeplere sebeplere bağlı bağlı olarak olarak insanların insanların gelir gelir ve ve servet servet durumu durumu daimi daimi olarak olarak dalgalanır dalgalanır Dolayısıyla Dolayısıyla klasik klasik liberallerin liberallerin anladığı anladığı sınıf sınıf kavramı kavramı daha daha geçirgen geçirgen ve ve daha daha esnektir esnektir Marksist Marksist anlayışa anlayışa göre göre sınıfta sınıfta bir bir bilinç bilinç olması olması gerekir gerekir Özellikle Özellikle proletarya proletarya sınıfının sınıfının bilincinin bilincinin ve ve ortak ortak hedeflerinin hedeflerinin olması olması şarttır şarttır Liberaller Liberaller böyle böyle bir bir şey şey düşünmezler düşünmezler İlle İlle de de bir bir sınıf sınıf bilincinin bilincinin ve ve ortak ortak hedeflerin hedeflerin olması olması gerekmez gerekmez Ayrıca Ayrıca hiç hiç kimsenin kimsenin yeri yeri de de sistemde sistemde garanti garanti değildir değildir liberallere liberallere göre göre Marksizmde Marksizmde işçi işçi sınıfından sınıfından kurtulmak kurtulmak isteyen isteyen kişinin kişinin kurtulma kurtulma şansı şansı sadece sadece devrime devrime bağlı bağlı Devrim Devrim olacak olacak ve ve bütün bütün problemler problemler çözülecek çözülecek Bu Bu bireysel bireysel inisiyatifi inisiyatifi dışlayan dışlayan bir bir anlayış anlayış Grubun Grubun içinde içinde kaybolmuş kaybolmuş bir bir birey birey tasavvuru tasavvuru var var yani yani Marksist Marksist anlayışın anlayışın Evet Evet grubun grubun içinde içinde kayboluyorsunuz kayboluyorsunuz Grubun Grubun içinde içinde var var mısın mısın yok yok musun musun çok çok önemli önemli değil değil Kişisel Kişisel kaderin kaderin senin senin iradenin iradenin tamamen tamamen dışında dışında Bu Bu aslında aslında insanı insanı aşağılayıcı aşağılayıcı bir bir yaklaşım yaklaşım Hâlbuki Hâlbuki liberaller liberaller böyle böyle düşünmezler düşünmezler Hayat Hayat şartları şartları nın nın iyileşmesinde iyileşmesinde bireysel bireysel çabanın çabanın çok çok önemli önemli olduğunu olduğunu kabul kabul ederler ederler Bireysel Bireysel çabalarla çabalarla kişilerin kişilerin sosyal sosyal statülerini statülerini yükseltebileceklerini yükseltebileceklerini düşünürler düşünürler Hiç Hiç kimsenin kimsenin de de yeri yeri garanti garanti değildir değildir az az evvel evvel de de belirttiğimiz belirttiğimiz gibi gibi Mesela Mesela popüler popüler söylem söylem kullanalım kullanalım ve ve üst üst sınıflar sınıflar ve ve alt alt sınıfları sınıfları ele ele alalım alalım Ekonomik Ekonomik statü statü itibariyle itibariyle bakarsak bakarsak üst üst sınıflarda sınıflarda var var olan olan birinin birinin yerini yerini ölene ölene kadar kadar koruyacağına koruyacağına dair dair bir bir garanti garanti yoktur yoktur Alt Alt sınıflarda sınıflarda olan olan fakir fakir birinin birinin de de Fakir Fakir geldik geldik fakir fakir gideceğiz gideceğiz fakir fakir yaşayıp yaşayıp fakir fakir öleceğiz öleceğiz diye diye bir bir endişe endişe duyması duyması için için bir bir neden neden yoktur yoktur Liberallerin Liberallerin sınıf sınıf anlayışında anlayışında bir bir sosyal sosyal hareketlilik hareketlilik vardır vardır Aşağıdan Aşağıdan yukarıya yukarıya doğru doğru gidişler gidişler olduğu olduğu gibi gibi yukarıdan yukarıdan aşağıya aşağıya doğru doğru inişler inişler de de olabilir olabilir İşte İşte bu bu orta orta sınıf sınıf dediğimiz dediğimiz şey şey de de biraz biraz aşağıdan aşağıdan yukarıya yukarıya doğru doğru gidişle gidişle alakalı alakalı bir bir durum durum Esas Esas konumuza konumuza geldik geldik hocam hocam Nedir Nedir bu bu orta orta sınıf sınıf kökü kökü nereye nereye dayanır dayanır Orta Orta sınıf sınıf kavramı kavramı aslında aslında çok çok yeni yeni bir bir kavram kavram değil değil Orta Orta sınıf sınıf Antik Antik Yunan Yunan dan dan beri beri arzu arzu edilen edilen bir bir tabaka tabaka olmuştur olmuştur Çünkü Çünkü toplumun toplumun tepedekiler tepedekiler ve ve diptekiler diptekiler diye diye ikiye ikiye ayrılmasının ayrılmasının toplumun toplumun sağlığı sağlığı açı açı sından sından zararlı zararlı olacağı olacağı düşünülmüş düşünülmüş tür tür Bu Bu bakış bakış çok çok da da yanlış yanlış değildir değildir Fakat Fakat tarihin tarihin uzun uzun dönemleri dönemleri boyunca boyunca ilginç ilginç bir bir şekilde şekilde toplumlar toplumlar yukarıdakiler yukarıdakiler ve ve aşağıdakiler aşağıdakiler diye diye ikiye ikiye ayrılmış ayrılmış Abartmakla Abartmakla beraber beraber Marksistlerin Marksistlerin anlayışına anlayışına bu bu açıdan açıdan bakarsak bakarsak bir bir doğruluk doğruluk payı payı olduğunu olduğunu görürüz görürüz aslında aslında Meseleyi Meseleyi daha daha iyi iyi anlamak anlamak için için Marksist Marksist terminolojide terminolojide sıkça sıkça kullanılan kullanılan burjuvaproleterya burjuvaproleterya kavramlarına kavramlarına bakmakta bakmakta fayda fayda var var Marksistler Marksistler burjuva burjuva ve ve proletarya proletarya diye diye birbirine birbirine zıt zıt iki iki gruptan gruptan menfaatleri menfaatleri ideolojileri ideolojileri birbirine birbirine zıt zıt olması olması gereken gereken iki iki sınıftan sınıftan bahsediyorlar bahsediyorlar Burjuva Burjuva deyince deyince de de genelde genelde akıllara akıllara zengin zengin sınıf sınıf zengin zengin tabaka tabaka geliyor geliyor Bu Bu yanlış yanlış bir bir bakış bakış Orta Orta sınıf sınıf demek demek burjuva burjuva demek demek Kelimenin Kelimenin orijinaline orijinaline gittiğimizde gittiğimizde burj burj denilen denilen kalenin kalenin surların surların dışında dışında yaşayan yaşayan insanlardan insanlardan bahsedilmek bahsedilmek isteniyor isteniyor Yani Yani Avrupa Avrupa da da uzun uzun yüzyıllar yüzyıllar egemen egemen olan olan derebeylerinden derebeylerinden olmayan olmayan kişiler kişiler kastediliyor kastediliyor Tarihi Tarihi gelişmelere gelişmelere baktığımızda baktığımızda zaten zaten orta orta sınıf sınıf kavramının kavramının sınıf sınıf kavramı kavramı kullanılmadan kullanılmadan middle middle rank rank orta orta sıra sıra saf saf olarak olarak 18 18 inci inci yüzyılda yüzyılda ortaya ortaya çıktığını çıktığını görüyoruz görüyoruz Bu Bu tarih tarih Sanayi Sanayi Devrimi Devrimi ne ne denk denk geliyor geliyor 19 19 uncu uncu yüzyılda yüzyılda da da kavram kavram terminolojiye terminolojiye iyice iyice yerleşiyor yerleşiyor 19 19 uncu uncu yüzyıldaki yüzyıldaki yazarlara yazarlara baktığımız baktığımız zaman zaman büyük büyük ölçüde ölçüde orta orta sınıfa sınıfa vurgu vurgu yaptıklarını yaptıklarını görüyoruz görüyoruz Örneğin Örneğin Montesquieu Montesquieu kuvvetler kuvvetler ayrılığına ayrılığına vurgu vurgu yaparken yaparken orta orta sınıf sınıf kavramından kavramından da da bahsediyor bahsediyor Bu Bu dönemin dönemin bazı bazı yazarları yazarları orta orta sınıfı sınıfı sağlıklı sağlıklı bir bir toplumun toplumun tesis tesis edilmesi edilmesi toplumdaki toplumdaki şiddetli şiddetli alt alt üst üst oluşumların oluşumların engellenmesi engellenmesi demokrasinin demokrasinin kurumsallaşabilmesi kurumsallaşabilmesi gibi gibi sebeplerle sebeplerle gerekli gerekli görüyorlar görüyorlar Orta Orta sınıfın sınıfın belirleyici belirleyici özellikleri özellikleri nedir nedir Bugün Bugün orta orta sınıf sınıf deyince deyince aklımıza aklımıza bir bir mesleği mesleği olan olan bir bir işi işi olan olan kendi kendi ayakları ayakları üzerinde üzerinde duran duran devlete devlete muhtaç muhtaç olmayan olmayan ama ama hayatını hayatını sürdürebilmek sürdürebilmek için için hak hak ve ve özgürlüklerin özgürlüklerin korunmasını korunmasını talep talep eden eden mülkiyet mülkiyet hakkının hakkının serbest serbest ticaretin ticaretin seyahat seyahat hürriyetinin hürriyetinin korunmasını korunmasını isteyen isteyen tabakalar tabakalar geliyor geliyor Tarihi Tarihi olarak olarak da da bu bu böyle böyle olmuştur olmuştur Burjuva Burjuva denilen denilen kimseler kimseler siyasi siyasi otoriteye otoriteye Bize Bize karışma karışma bize bize bir bir şey şey sağlama sağlama mükellefiyetinde mükellefiyetinde değilsin değilsin Biz Biz kendi kendi hayatımızı hayatımızı kazanırız kazanırız Ama Ama sen sen bizim bizim mülkiyetimizi mülkiyetimizi koru koru ticaretimizi ticaretimizi engelleme engelleme serbest serbest ticaretin ticaretin korunması korunması için için gerekli gerekli şeyleri şeyleri yap yap güvenlik güvenlik tedbirlerini tedbirlerini tesis tesis et et gibi gibi taleplerde taleplerde bulunmuşlardır bulunmuşlardır Burjuva Burjuva dediğimiz dediğimiz sınıf sınıf sosyal sosyal statü statü anlamında anlamında kendi kendi menfaatini menfaatini düşünerek düşünerek hareket hareket etmiştir etmiştir Bundan Bundan daha daha normal normal bir bir şey şey de de yoktur yoktur Çünkü Çünkü insanların insanların en en iyi iyi bildiği bildiği menfaat menfaat kendi kendi menfaatleridir menfaatleridir Burada Burada ilginç ilginç olan olan bir bir şey şey var var ki ki o o da da şu şu Burjuva Burjuva sınıfının sınıfının kendi kendi menfaatini menfaatini düşünerek düşünerek yaptığı yaptığı ekonomik ekonomik faaliyetler faaliyetler toplumun toplumun da da zenginleşmesine zenginleşmesine sebep sebep olmuştur olmuştur Bu Bu çok çok enteresan enteresan bir bir durumdur durumdur Başkalarının Başkalarının menfaatini menfaatini düşünerek düşünerek topluma topluma hizmet hizmet ettiğini ettiğini zanneden zanneden kişiler kişiler topluma topluma genellikle genellikle yük yük olmaktadır olmaktadır Ama Ama kendi kendi menfaatini menfaatini düşünerek düşünerek hareket hareket eden eden girişimde girişimde bulunan bulunan meslek meslek öğrenen öğrenen mesleğinde mesleğinde kendini kendini geliştiren geliştiren kişiler kişiler topluma topluma büyük büyük bir bir fayda fayda sağlamaktadır sağlamaktadır Sınıf Sınıf kavramını kavramını anlayabilmek anlayabilmek açısından açısından bu bu mekanizmayı mekanizmayı görmek görmek önemli önemli Literatürde Literatürde yeni yeni orta orta sınıf sınıf diye diye bir bir şey şey kullanılıyor kullanılıyor bugün bugün Yeniliği Yeniliği nereden nereden geliyor geliyor Yeni Yeni kavramı kavramı reklamcılıkta reklamcılıkta iletişimde iletişimde medya medya sektöründe sektöründe siyasette siyasette albenisi albenisi olan olan bir bir kavramdır kavramdır Bir Bir şeyin şeyin başına başına yeni yeni koyarsanız koyarsanız onun onun çok çok iyi iyi bir bir şey şey olduğuyla olduğuyla ilgili ilgili bir bir zihni zihni çağrışım çağrışım yapmasını yapmasını sağlarsınız sağlarsınız Bana Bana göre göre orta orta sınıfın sınıfın önüne önüne eklenen eklenen bu bu yeni yeni kavramının kavramının çok çok da da bir bir anlamı anlamı yok yok Orta Orta sınıf sınıf orta orta sınıftır sınıftır Peki Peki yeni yeni olan olan şey şey ne ne olabilir olabilir Bu Bu çağın çağın özelliklerine özelliklerine bağlı bağlı olarak olarak gelişen gelişen şartların şartların getirdiği getirdiği durumlarla durumlarla alakalı alakalı biraz biraz Mesela Mesela bir bir insanın insanın orta orta sınıfa sınıfa yükselmesi yükselmesi eskiden eskiden iyi iyi bir bir meslek meslek edinip edinip iyi iyi bir bir yerde yerde insanlara insanlara hizmet hizmet sunmasına sunmasına bağlıyken bağlıyken bugün bugün insanların insanların evlerinde evlerinde oturup oturup dijital dijital alanda alanda işler işler yaparak yaparak hatırı hatırı sayılır sayılır bir bir gelir gelir elde elde etmeleri etmeleri mümkün mümkün Yeni Yeni kavramı kavramı olsa olsa olsa olsa ortaya ortaya çıkan çıkan yeni yeni meslekler meslekler yeni yeni iş iş alanları alanları için için kullanılabilir kullanılabilir Yoksa Yoksa toplumların toplumların yapısı yapısı bellidir bellidir Binlerce Binlerce yıldır yıldır toplumlar toplumlar hemen hemen hemen hemen aynı aynı şekilde şekilde yaşıyorlar yaşıyorlar Toplumlarda Toplumlarda her her şeyi şeyi alt alt üst üst edecek edecek değişiklikler değişiklikler olmasını olmasını bekleyemeyiz bekleyemeyiz Dolayısıyla Dolayısıyla yeni yeni kavramının kavramının benim benim kafamda kafamda çok çok büyük büyük bir bir çağrışımı çağrışımı yok yok Sadece Sadece hayatın hayatın akışı akışı içerisinde içerisinde teknolojinin teknolojinin gelişimine gelişimine paralel paralel olarak olarak insanların insanların fakirlikten fakirlikten kurtulup kurtulup orta orta sınıflara sınıflara yükselmesinin yükselmesinin yeni yeni yollarından yollarından bahsedebiliriz bahsedebiliriz diye diye düşünüyorum düşünüyorum Türkiye Türkiye de de yeni yeni orta orta sınıfın sınıfın ortaya ortaya çıkması çıkması hangi hangi döneme döneme ve ve dinamiklere dinamiklere bağlı bağlı olarak olarak gerçekleşti gerçekleşti esasen esasen süreci süreci nereden nereden başlatabiliriz başlatabiliriz Şimdi Şimdi Cumhuriyet Cumhuriyet Türkiye Türkiye sinden sinden konuşacak konuşacak olursak olursak eğer eğer orta orta sınıfın sınıfın ortaya ortaya çıkması çıkması demokrasiye demokrasiye geçişle geçişle paralel paralel olmuştur olmuştur 1950 1950 öncesindeki öncesindeki Türkiye Türkiye ye ye bakacak bakacak olursak olursak siyasi siyasi gücün gücün ekonomik ekonomik gücü gücü kesin kesin olarak olarak kontrol kontrol ettiği ettiği bir bir miktar miktar insanın insanın siyasal siyasal güce güce sahip sahip olduğu olduğu geride geride kalanların kalanların ise ise bu bu güce güce sahip sahip olmadığı olmadığı siyasi siyasi güce güce sahip sahip olanların olanların ülke ülke fakir fakir olmasına olmasına rağmen rağmen zengin zengin hayatı hayatı yaşarken yaşarken diğer diğer kesimlerin kesimlerin ciddi ciddi biçimde biçimde fakir fakir bir bir hayat hayat yaşadığı yaşadığı toplumsal toplumsal mobilizasyonun mobilizasyonun ve ve şehirleşmenin şehirleşmenin çok çok yavaş yavaş olduğu olduğu bir bir dönemle dönemle karşı karşı karşıya karşıya kalırız kalırız O O dönemlerde dönemlerde kelimenin kelimenin gerçek gerçek anlamıyla anlamıyla mülkiyet mülkiyet hakkının hakkının ifade ifade ve ve din din özgürlüğünün özgürlüğünün olmadığını olmadığını da da biliyoruz biliyoruz Bütün Bütün bunlar bunlar orta orta sınıfın sınıfın talep talep edeceği edeceği şeylerdir şeylerdir 1945 1945 yılında yılında demokrasiye demokrasiye geçiş geçiş süreci süreci başladı başladı ve ve ilerleyen ilerleyen yıllarda yıllarda 1950 1950 seçimleri seçimleri yapıldı yapıldı işte işte o o zaman zaman Türkiye Türkiye orta orta sınıfın sınıfın doğmasına doğmasına zemin zemin hazırlama hazırlama noktasında noktasında büyük büyük bir bir hamle hamle de de yapmış yapmış oldu oldu 1950 1950 den den sonra sonra Türkiye Türkiye de de mülkiyet mülkiyet hakkının hakkının ifade ifade ve ve teşebbüs teşebbüs özgürlüğünün özgürlüğünün yavaş yavaş yavaş yavaş gelişmesi gelişmesi söz söz konusudur konusudur Bunların Bunların gelişmesi gelişmesi demek demek zaten zaten orta orta sınıfın sınıfın da da gelişmesi gelişmesi demektir demektir Çünkü Çünkü insanlar insanlar böcek böcek değildir değildir hayvanlar hayvanlar gibi gibi binlerce binlerce yıl yıl boyunca boyunca aynı aynı hayatı hayatı yaşamazlar yaşamazlar Aslanlar Aslanlar 100 100 bin bin yıldır yıldır aynı aynı şekilde şekilde yaşıyorlar yaşıyorlar fakat fakat insanlar insanlar 100 100 bin bin yıldır yıldır yaşadıkları yaşadıkları hayatı hayatı geliştiriyorlar geliştiriyorlar Bireysel Bireysel olarak olarak da da bu bu böyledir böyledir Mesela Mesela bir bir lisans lisans öğrencisi öğrencisi fakir fakir olabilir olabilir bu bu normaldir normaldir Okulu Okulu bitirdikten bitirdikten 20 20 yıl yıl sonra sonra yine yine fakir fakir olması olması gerekmez gerekmez bu bu şart şart değildir değildir ve ve büyük büyük ihtimalle ihtimalle fakir fakir de de olmayacaktır olmayacaktır kendi kendi durumunu durumunu iyileştirecektir iyileştirecektir Ama Ama bunun bunun vuku vuku bulabilmesi bulabilmesi hiç hiç kimsenin kimsenin fakirliğinin fakirliğinin kalıcı kalıcı olmaması olmaması için için genel genel olarak olarak özgürlüğün özgürlüğün hakim hakim kılınması kılınması gerekir gerekir Burada Burada özgürlükle özgürlükle ekonomik ekonomik kalkınma kalkınma arasındaki arasındaki ilişkiye ilişkiye geliyoruz geliyoruz Bazıları Bazıları demokrasiyle demokrasiyle ekonomik ekonomik kalkınma kalkınma arasında arasında bir bir sebep sebep sonuç sonuç ilişkisi ilişkisi olduğundan olduğundan bahsediyor bahsediyor Demokrasiyle Demokrasiyle ekonomik ekonomik kalkınma kalkınma arasında arasında böyle böyle bir bir ilişki ilişki yok yok esas esas ilişki ilişki özgürlükle özgürlükle zenginlik zenginlik arasındadır arasındadır Çünkü Çünkü demokrasi demokrasi olmayan olmayan ama ama ekonomik ekonomik bakımdan bakımdan özgürleşmiş özgürleşmiş ve ve demokrasi demokrasi adını adını koymadan koymadan siyasi siyasi birtakım birtakım hakları hakları tanıyan tanıyan toplumların toplumların zenginleştiğini zenginleştiğini görüyoruz görüyoruz Singapur Singapur mesela mesela zamanında zamanında Hong Hong Kong Kong gibi gibi Dolayısıyla Dolayısıyla Adnan Adnan Menderes Menderes dönemiyle dönemiyle başlatabiliriz başlatabiliriz orta orta sınıfın sınıfın gelişmesini gelişmesini Türkiye Türkiye de de Bu Bu oluşum oluşum Menderes Menderes döneminin döneminin ardından ardından da da ivme ivme kazanarak kazanarak devam devam etti etti Sonra Sonra büyük büyük açılım açılım Turgut Turgut Özal Özal la la geldi geldi Benim Benim gibi gibi kişiler kişiler bir bir bakıma bakıma Özal Özal dönemi dönemi çocuğu çocuğu sayılırlar sayılırlar Özal Özal dünyaya dünyaya açılmanın açılmanın önemini önemini bizim bizim de de bunu bunu yapabileceğimizi yapabileceğimizi bizim bizim de de zengin zengin olabileceğimizi olabileceğimizi ticaret ticaret yapmamız yapmamız gerektiğini gerektiğini başka başka insanlardan insanlardan bir bir şey şey beklemek beklemek yerine yerine ticaret ticaret kapılarını kapılarını açmamız açmamız gerektiğini gerektiğini öğretti öğretti bu bu ülkeye ülkeye Üç Üç temel temel özgürlük özgürlük üzerinde üzerinde ısrarla ısrarla durdu durdu teşebbüs teşebbüs özgürlüğü özgürlüğü din din ve ve vicdan vicdan özgürlüğü özgürlüğü ifade ifade özgürlüğü özgürlüğü Özal Özal dönemi dönemi Türkiye Türkiye nin nin rüyadan rüyadan uyanır uyanır gibi gibi olduğu olduğu bir bir dönem dönem olmuştur olmuştur Özal Özal ın ın arkasından arkasından da da Recep Recep Tayyip Tayyip Erdoğan Erdoğan dönemiyle dönemiyle karşılaşı karşılaşı yoruz yoruz Erdoğan Erdoğan dönemi dönemi artık artık orta orta sınıfların sınıfların bayağı bayağı palazlandığı palazlandığı bir bir dönem dönem olarak olarak görülebilir görülebilir Mesela Mesela Türkiye Türkiye nin nin etraftaki etraftaki itibarının itibarının artması artması insanların insanların hayat hayat seviyesinin seviyesinin yükselmesi yükselmesi esasen esasen bu bu döneme döneme rast rast gelir gelir 1990 1990 ların ların başlarında başlarında okulu okulu bitirmiş bitirmiş kimseler kimseler hayat hayat seviyesinde seviyesinde meydana meydana gelen gelen değişimleri değişimleri gözlemleyebilirler gözlemleyebilirler Yollardaki Yollardaki araçları araçları evlerin evlerin kalitesini kalitesini insanların insanların kılık kılık kıyafetlerini kıyafetlerini eğlencetatil eğlencetatil sanat sanat için için ayrılan ayrılan zamanın zamanın ve ve paranın paranın miktarını miktarını gözlemleyerek gözlemleyerek Türkiye Türkiye de de bir bir zenginleşme zenginleşme oldu oldu ğunu ğunu anlayabilirler anlayabilirler Zenginleşme Zenginleşme orta orta sınıfın sınıfın doğal doğal olarak olarak gelişmesi gelişmesi demektir demektir Zenginleşen Zenginleşen ülkelerde ülkelerde mutlaka mutlaka orta orta sınıf sınıf da da genişler genişler AK AK Parti Parti dönemiyle dönemiyle birlikte birlikte muhafazakâr muhafazakâr dindar dindar bir bir orta orta sınıfın sınıfın gelişmeye gelişmeye başladığını başladığını çevreden çevreden merkeze merkeze gelmeye gelmeye başladıklarını başladıklarını görüyoruz görüyoruz Bu Bu durum durum bazı bazı kesimleri kesimleri ciddi ciddi şekilde şekilde rahatsız rahatsız etti etti gibi gibi bir bir görüntü görüntü var var Türkiye Türkiye de de Son Son dönemlerde dönemlerde yaşanan yaşanan sosyal sosyal siyasal siyasal gerilimleri gerilimleri biraz biraz bu bu perspektiften perspektiften okumamız okumamız mümkün mümkün mü mü Türkiye Türkiye deki deki egemen egemen sınıflar sınıflar uzun uzun yıllar yıllar boyunca boyunca dindar dindar muhafazakâr muhafazakâr insanları insanları dışladılar dışladılar Sanki Sanki onlar onlar bu bu ülkede ülkede yaşamıyormuş yaşamıyormuş gibi gibi davrandılar davrandılar ve ve onları onları kamuda kamuda belli belli pozisyonlardan pozisyonlardan mahrum mahrum ettiler ettiler Sermaye Sermaye sahibi sahibi olmalarına olmalarına izin izin vermediler vermediler Türkiye Türkiye de de ana ana sermaye sermaye sahipleri sahipleri devletle devletle iş iş yaparak yaparak kamu kamu kanalıyla kanalıyla sermaye sermaye sahibi sahibi olmuştur olmuştur Bu Bu fonlar fonlar sistemle sistemle uyum uyum içerisinde içerisinde olan olan sistemle sistemle çatışması çatışması olmayan olmayan ve ve hayat hayat tarzı tarzı siyasi siyasi egemen egemen sınıfın sınıfın hayat hayat tarzına tarzına benzeyen benzeyen kimselerden kimselerden oluşan oluşan sınıflara sınıflara aitti aitti Bu Bu dindar dindar mütedeyyin mütedeyyin kitlelere kitlelere yapılan yapılan bir bir kötülüktü kötülüktü bir bir yönüyle yönüyle bakıldığında bakıldığında fakat fakat tersinden tersinden bakıldığında bakıldığında bu bu muamelenin muamelenin bir bir iyiliği iyiliği de de vuku vuku buldu buldu ilginç ilginç bir bir şekilde şekilde Dindar Dindar mütedeyyin mütedeyyin kitleler kitleler devletten devletten destek destek almadan almadan kendi kendi başlarına başlarına iş iş yapmayı yapmayı öğrendiler öğrendiler Devlete Devlete bağımlı bağımlı olmadılar olmadılar Hâlbuki Hâlbuki diğer diğer tabaka tabaka devlete devlete bağımlı bağımlı hale hale gelmişti gelmişti devletle devletle ideolojik ideolojik bütünleşme bütünleşme de de sağlamıştı sağlamıştı Bu Bu kısa kısa ve ve orta orta vadede vadede dezavantaj dezavantaj gibi gibi göründü göründü dindar dindar mütedeyyin mütedeyyin çevrede çevrede ama ama uzun uzun vadede vadede çok çok ilginç ilginç bir bir şekilde şekilde avantaja avantaja dönüştü dönüştü Dolayısıyla Dolayısıyla Erdoğan Erdoğan iktidara iktidara geldiğinde geldiğinde ve ve iktidarın iktidarın ilk ilk yıllarında yıllarında aslında aslında Türkiye Türkiye de de gittikçe gittikçe zenginleşen zenginleşen sermaye sermaye miktarı miktarı iş iş bilgisi bilgisi görgü görgü sü sü ve ve dünyada dünyada ticari ticari bağları bağları artan artan ortalama ortalama tahsil tahsil seviyesi seviyesi yükselen yükselen ve ve daha daha önceden önceden görünmedikleri görünmedikleri mesleklerde mesleklerde görünür görünür hale hale gelen gelen geniş geniş bir bir insan insan tabakası tabakası vardı vardı Bu Bu insanlara insanlara kolay kolay olsun olsun diye diye kısaca kısaca muhafazakârlar muhafazakârlar dindar dindar mütedeyyin mütedeyyin kimseler kimseler diyoruz diyoruz Erdoğan Erdoğan bu bu dalganın dalganın üstüne üstüne gelip gelip oturdu oturdu Menderes Menderes zamanında zamanında oluşmaya oluşmaya başlayıp başlayıp Özal Özal zamanında zamanında palazlanan palazlanan bu bu tabakayı tabakayı arkasına arkasına aldı aldı Bunu Bunu anlayamayanlar anlayamayanlar Erdoğan Erdoğan ı ı genellikle genellikle her her şeyin şeyin faili faili bir bir çeşit çeşit şeytanımsı şeytanımsı figür figür gibi gibi anlıyorlar anlıyorlar ve ve resmediyorlar resmediyorlar Hâlbuki Hâlbuki Erdoğan Erdoğan bir bir sonuç sonuç Bu Bu dalga dalga olmasaydı olmasaydı Erdoğan Erdoğan iktidarı iktidarı bulamazdı bulamazdı Şüphesiz Şüphesiz Türkiye Türkiye de de siyaset siyaset önemli önemli Erdoğan Erdoğan da da bu bu dalganın dalganın kendi kendi mecrasında mecrasında akmasına akmasına yardımcı yardımcı oldu oldu Fakat Fakat şöyle şöyle bir bir kötülük kötülük de de ortaya ortaya çıktı çıktı zaman zaman içerisinde içerisinde muhafazakâr muhafazakâr camiadan camiadan bazı bazı insanlar insanlar devletin devletin gücünü gücünü keşfetti keşfetti Bunu Bunu keşfedince keşfedince de de birtakım birtakım çıkar çıkar arayışı arayışı temasları temasları geliştirmeye geliştirmeye başladı başladı Bunun Bunun da da her her ülkede ülkede olduğu olduğu gibi gibi şüphesiz şüphesiz bürokraside bürokraside ve ve siyasette siyasette bir bir karşılığı karşılığı vardır vardır olmaması olmaması mümkün mümkün değil değil Dolayısıyla Dolayısıyla henüz henüz belki belki söylemek söylemek için için erken erken ama ama Türkiye Türkiye de de de de bu bu dindar dindar mütedeyyin mütedeyyin tabaka tabaka içerisinde içerisinde zenginleşenlerin zenginleşenlerin bir bir kısmı kısmı bir bir şekilde şekilde kendi kendi zenginlikleriyle zenginlikleriyle devlet devlet arasında arasında bir bir bağ bağ kurmuş kurmuş olabilirler olabilirler Bunu Bunu bir bir alışkanlık alışkanlık haline haline getiriyor getiriyor olabilirler olabilirler Böyle Böyle bir bir tehlike tehlike var var Bu Bu durum durum uzun uzun vadede vadede burjuva burjuva yani yani orta orta sınıf sınıf kültürü kültürü ne ne zarar zarar verecek verecek bir bir durumdur durumdur Bu Bu tehlike tehlike kasıtlı kasıtlı yaratılan yaratılan bir bir tehlike tehlike olmak olmak zorunda zorunda değil değil illaki illaki Erdoğan Erdoğan ve ve yakın yakın mesai mesai arkadaşları arkadaşları bilerek bilerek ve ve isteyerek isteyerek böyle böyle bir bir şey şey yapıyor yapıyor demek demek mantıksız mantıksız olur olur fakat fakat hayatın hayatın doğasında doğasında bu bu var var Türkiye Türkiye de de devlet devlet eskiden eskiden beri beri toplumsal toplumsal hayata hayata müdahil müdahil olmayı olmayı seviyor seviyor Ekonomide Ekonomide de de eğitimde eğitimde de de müdahil müdahil oluyor oluyor Temel Temel davranış davranış kodları kodları açısından açısından değişen değişen pek pek bir bir şey şey yok yok AK AK Parti Parti hareketi hareketi de de bu bu kodları kodları devraldı devraldı AK AK Parti Parti liberal liberal tezlere tezlere sınırlı sınırlı ölçüde ölçüde değer değer ve ve yer yer verdiği verdiği için için devletçi devletçi kodlar kodlar orada orada yeni yeni bir bir form form kazanarak kazanarak devam devam ediyor ediyor Türkiye Türkiye örneğindeki örneğindeki devlet devlet yapılanması yapılanması ve ve orta orta sınıf sınıf düzeniyle düzeniyle Batı Batı da da ki ki orta orta sınıf sınıf ve ve devlet devlet ilişkileri ilişkileri arasında arasında ne ne gibi gibi farklar farklar var var Batı Batı da da da da rant rant mekanizmaları mekanizmaları var var fakat fakat Batılılar Batılılar bu bu aşamaları aşamaları daha daha erken erken atlattıkları atlattıkları için için toplum toplum kurumsallaşmış kurumsallaşmış durumda durumda ve ve zıpçıktı zıpçıktı zenginlerin zenginlerin ortaya ortaya çıkmasına çıkmasına fırsat fırsat verecek verecek yapılar yapılar yok yok Biz Biz daha daha geriden geriden geliyoruz geliyoruz Türkiye Türkiye aşırı aşırı siyasi siyasi bir bir toplum toplum aşırı aşırı politize politize bir bir ülke ülke Hemen Hemen hemen hemen politikanın politikanın burnunu burnunu sokmadığı sokmadığı burnunu burnunu sokmasının sokmasının istenmediği istenmediği bir bir alan alan yok yok Ama Ama rant rant dağıtma dağıtma açısından açısından bakarsak bakarsak problemler problemler her her yerde yerde var var Mesela Mesela Amerika Amerika da da da da var var silah silah sanayi sanayi tamamen tamamen devletin devletin kontrolü kontrolü ve ve yönlendirmesi yönlendirmesi altında altında orada orada Amerikan Amerikan devleti devleti 2008 2008 Mortgage Mortgage krizinde krizinde birçok birçok şirketi şirketi kurtardı kurtardı ve ve külfeti külfeti şirketi şirketi batıranların batıranların değil değil vergi vergi mükelleflerinin mükelleflerinin omzuna omzuna bindirdi bindirdi Dünyanın Dünyanın her her tarafında tarafında bu bu var var ama ama bizimkisi bizimkisi gibi gibi kurumsallaşmanı kurumsallaşmanı henüz henüz tamamlayamamış tamamlayamamış ülkelerde ülkelerde bunun bunun etkisi etkisi daha daha fazla fazla ve ve daha daha derinden derinden hissediliyor hissediliyor Belki Belki 100 100 sene sene sonra sonra böyle böyle bir bir şeyden şeyden bahsedilmeyecek bahsedilmeyecek böyle böyle yoğun yoğun problemler problemler olmayacak olmayacak ama ama şu şu anda anda görünen görünen manzara manzara bu bu Orta Orta sınıfa sınıfa mensup mensup insanların insanların sosyal sosyal davranışlarının davranışlarının belirlemesinde belirlemesinde ideolojik ideolojik aidiyetlerinin aidiyetlerinin ne ne gibi gibi bir bir dahli dahli oluyor oluyor İdeolojilerin İdeolojilerin otomatik otomatik sınıfsal sınıfsal taban taban olduğu olduğu fikri fikri mantıksız mantıksız bir bir fikir fikir Sosyalistler Sosyalistler işçi işçi sınıfı sınıfı sosyalist sosyalist olur olur diyorlar diyorlar Sosyalist Sosyalist olan olan zenginler zenginler süper süper zenginler zenginler var var bu bu nasıl nasıl olacak olacak Geçenlerde Geçenlerde gözaltı gözaltı na na alınan alınan birisi birisi mesela mesela milyarder milyarder ama ama sosyalist sosyalist Demek Demek ki ki ekonomik ekonomik pozisyon pozisyon tek tek başına başına belirleyici belirleyici olmuyor olmuyor İdeolojik İdeolojik pozisyonda pozisyonda objektif objektif realiteler realiteler her her zaman zaman belirleyici belirleyici değil değil sübjektif sübjektif algılar algılar da da çok çok önemli önemli Marksistler Marksistler bunu bunu yanlış yanlış bilinçlilik bilinçlilik kavramıyla kavramıyla ifade ifade ediyorlar ediyorlar Malum Malum birisi birisi eğer eğer işçi işçi olduğu olduğu halde halde sosyalist sosyalist değilse değilse yanlış yanlış bilinçlilik bilinçlilik içerisindedir içerisindedir onun onun kurtarılması kurtarılması gerekir gerekir Ama Ama sosyalistler sosyalistler tersini tersini hiç hiç düşünmüyorlar düşünmüyorlar zengin zengin sosyalistleri sosyalistleri de de bundan bundan kurtaralım kurtaralım diye diye bir bir çabaları çabaları yok yok çünkü çünkü oradan oradan kendilerine kendilerine bir bir kaynak kaynak akıyor akıyor Türkiye Türkiye de de genel genel olarak olarak kültürel kültürel faktörler faktörler ideolojiyi ideolojiyi de de bunun bunun içerisine içerisine sığdırabiliriz sığdırabiliriz siyasi siyasi pozisyonların pozisyonların belirlenmesinde belirlenmesinde etkili etkili Bu Bu da da bizim bizim tarihi tarihi tecrübemizden tecrübemizden kaynaklanıyor kaynaklanıyor çünkü çünkü devlet devlet iktidarı iktidarı çok çok müdahale müdahale etmiş etmiş bireylerin bireylerin hayatına hayatına Dolayısıyla Dolayısıyla mütedeyyin mütedeyyin kitleler kitleler hâlâ hâlâ korkuyor korkuyor Mesela Mesela Erdoğan Erdoğan giderse giderse biz biz ne ne oluruz oluruz yine yine kız kız çocuklarımız çocuklarımız okula okula alınmaz alınmaz mı mı dindar dindar olanlar olanlar atılır atılır mı mı diye diye korkuyorlar korkuyorlar Bu Bu çok çok yersiz yersiz bir bir korku korku değil değil aslında aslında Ama Ama Avrupa Avrupa da da bu bu algı algı aşılmış aşılmış Avrupalılar Avrupalılar iktidara iktidara hangi hangi parti parti gelirse gelirse gelsin gelsin demokrasinin demokrasinin genel genel ilkelerini ilkelerini kabul kabul ettiği ettiği sürece sürece hayat hayat tarzlarına tarzlarına müdahaleyle müdahaleyle karşılaşmayacağını karşılaşmayacağını biliyorlar biliyorlar bundan bundan eminler eminler Diğer Diğer taraftan taraftan şöyle şöyle bir bir anlayış anlayış da da Türkiye Türkiye de de karşımıza karşımıza çıkıyor çıkıyor hakikati hakikati olan olan gruplar gruplar kendi kendi hakikatlerini hakikatlerini devlet devlet aracılığıyla aracılığıyla topluma topluma dayatılması dayatılması peşinde peşinde koşuyorlar koşuyorlar Bu Bu dindarlar dindarlar arasında arasında da da sosyalistler sosyalistler arasında arasında da da Atatürkçüler Atatürkçüler arasında arasında da da var var Bu Bu konuda konuda da da anlaşamamışız anlaşamamışız Devlet Devlet aygıtı aygıtı olabildiğince olabildiğince nötr nötr bir bir pozisyonda pozisyonda olmalı olmalı Devletin Devletin sadece sadece beraber beraber yaşamamızı yaşamamızı sağlayacak sağlayacak kuralları kuralları korumakla korumakla görevli görevli olması olması gerektiği gerektiği konusunda konusunda anlaşamamışız anlaşamamışız Kemalistlerin Kemalistlerin rahatsızlığına rahatsızlığına bakalım bakalım mesela mesela evvela evvela aşağıladıkları aşağıladıkları sınıfların sınıfların bugün bugün kendileriyle kendileriyle aynı aynı sosyal sosyal statüyü statüyü talep talep etmesinden etmesinden rahatsızlar rahatsızlar Buna Buna paralel paralel olarak olarak zenginliğin zenginliğin onları onları da da kapsar kapsar hale hale gelmesinden gelmesinden mesela mesela başörtülü başörtülü kadınların kadınların jip jip kullanmasından kullanmasından rahatsız rahatsız oluyorlar oluyorlar Namaz Namaz kılan kılan Kuran Kuran okuyan okuyan bir bir adamın adamın devlet devlet başkanı başkanı olmasından olmasından çok çok rahatsızlar rahatsızlar Bütün Bütün bunları bunları kendi kendi hayatlarına hayatlarına potansiyel potansiyel bir bir tehlike tehlike olarak olarak görüyorlar görüyorlar Bizim Bizim hayatlarımızın hayatlarımızın korunması korunması herkesin herkesin bizim bizim gibi gibi ya ya şamasına şamasına bağlıymış bağlıymış gibi gibi bir bir algıları algıları var var Böyle Böyle bir bir anlayış anlayış olabilir olabilir mi mi Bu Bu onlar onlar için için aynıysa aynıysa herkes herkes için için aynı aynı O O zaman zaman bir bir muhafazakârda muhafazakârda Benim Benim hayat hayat tarzımın tarzımın korunması korunması herkesin herkesin benim benim gibi gibi yaşamasına yaşamasına bağlı bağlı kimse kimse Kemalist Kemalist olmasın olmasın kimse kimse Kemalistler Kemalistler gibi gibi yaşamasın yaşamasın diyebilir diyebilir Bir Bir konsensüse konsensüse ihtiyacımız ihtiyacımız var var Kemalistler Kemalistler buna buna hiç hiç hazır hazır değiller değiller Muhafazakarların Muhafazakarların da da tam tam anlamıyla anlamıyla hazır hazır olduklarını olduklarını söylememiz söylememiz zor zor Sosyalistler Sosyalistler gibi gibi küçük küçük marjinal marjinal gruplara gruplara gelince gelince onların onların zaten zaten kesin kesin hakikatleri hakikatleri var var Devlet Devlet iktidarını iktidarını ele ele geçirip geçirip bir bir şekilde şekilde milleti milleti sopayla sopayla adam adam etmek etmek istiyorlar istiyorlar ama ama kendilerini kendilerini takdim takdim ederken ederken kullandıkları kullandıkları kavramlar kavramlar ezme ezme ezilme ezilme sömürme sömürme sömürülme sömürülme fakirlik fakirlik gibi gibi şeyler şeyler Dolayısıyla Dolayısıyla Türkiye Türkiye nin nin temel temel problemi problemi hakikat hakikat gruplarının gruplarının hakikat hakikat dayatma dayatma arzusu arzusu Batı Batı da da da da her her şey şey mükemmel mükemmel değil değil orada orada da da problemler problemler var var ama ama bizim bizim kabul kabul edemediğimiz edemediğimiz bazı bazı noktaları noktaları bir bir şekilde şekilde kabul kabul etmiş etmiş Avrupalı Avrupalı zihin zihin Herhangi Herhangi bir bir hakikatin hakikatin egemen egemen olmaması olmaması lazım lazım devlete devlete Bir Bir hakikat hakikat egemen egemen olursa olursa bu bu tahakküm tahakküm demektir demektir Farklı Farklı hakikatler hakikatler var var Belki Belki liberal liberal sınıf sınıf kavramının kavramının liberal liberal pozisyonun pozisyonun avantajı avantajı bu bu Çünkü Çünkü liberalizmin liberalizmin bir bir hakikati hakikati yok yok Liberalizm Liberalizm bir bir hakikat hakikat projesi projesi değil değil hakikat hakikat peşinde peşinde koşan koşan bir bir dünya dünya görüşü görüşü değil değil Liberallere Liberallere göre göre herkesin herkesin hakikati hakikati kendisine kendisine Bu Bu yüzden yüzden haklarını haklarını ve ve özgürlüklerini özgürlüklerini korumak korumak ve ve devletin devletin keyfi keyfi müdahalelerinden müdahalelerinden masun masun kalmak kalmak isteyen isteyen orta orta sınıf sınıf liberal liberal dünya dünya görüşüne görüşüne daha daha yakın yakın Peki Peki ne ne yapacağız yapacağız Farklı Farklı hakikatleri hakikatleri hakikat hakikat gruplarını gruplarını barış barış içinde içinde bir bir arada arada yaşatmanın yaşatmanın yollarını yollarını arayacağız arayacağız İnsanlar İnsanlar hangi hangi dünya dünya görüşüne görüşüne bağlı bağlı olursa olursa olsun olsun kendisinin kendisinin hayat hayat tarzının tarzının baskı baskı altına altına alınacağını alınacağını hissettiği hissettiği takdirde takdirde bir bir anlaşma anlaşma yapmaya yapmaya yönelebilir yönelebilir Ben Ben sana sana dokunmayayım dokunmayayım sen sen de de bana bana dokunma dokunma Ben Ben her her ne ne kadar kadar günlük günlük hayatta hayatta bizi bizi rahatsız rahatsız eden eden çok çok problemimiz problemimiz olsa olsa da da toplumun toplumun içten içten içe içe bunu bunu öğreniyor öğreniyor olduğunu olduğunu düşünüyorum düşünüyorum Teşekkür Teşekkür ederiz ederiz ATİLLA ATİLLA YAYLA YAYLA KİMDİR KİMDİR 1957 1957 yılında yılında Kırşehir Kırşehir de de doğdu doğdu Ankara Ankara Üniversitesi Üniversitesi Siyasal Siyasal Bilgiler Bilgiler Fakültesi Fakültesi nde nde İktisat İktisat Maliye Maliye bölümlerini bölümlerini okudu okudu Aynı Aynı üniversitede üniversitede Kamu Kamu Yönetimi Yönetimi nde nde yüksek yüksek lisans lisans ve ve Siyaset Siyaset Bilimi Bilimi nde nde doktora doktora yaptı yaptı 1984 1984 yılında yılında SBF SBF ye ye araştırma araştırma görevlisi görevlisi olarak olarak atandı atandı Burada Burada yardımcı yardımcı doçent doçent olduktan olduktan bir bir süre süre sonra sonra Hacettepe Hacettepe Üniversitesi Üniversitesi ne ne geçti geçti 1997 1997 yılında yılında arkadaşlarıyla arkadaşlarıyla birlikte birlikte kurdukları kurdukları Liberal Liberal Düşünce Düşünce Topluluğu Topluluğu Derneği Derneği nin nin yönetim yönetim kurulu kurulu başkanlığına başkanlığına seçildi seçildi 2000 2000 yılında yılında profesör profesör olarak olarak Gazi Gazi Üniversitesi Üniversitesi ne ne geçti geçti Bir Bir süre süre İstanbul İstanbul Ticaret Ticaret Üniversitesi Üniversitesi Siyaset Siyaset Bilimi Bilimi ve ve Uluslararası Uluslararası İlişkiler İlişkiler bölüm bölüm başkanı başkanı olarak olarak görev görev yaptı yaptı Şu Şu anda anda Medipol Medipol Üniversitesi Üniversitesi nde nde öğretim öğretim görevlisi görevlisi olarak olarak çalışmaktadır çalışmaktadır Şiddet Şiddet terörizm terörizm siyasal siyasal ideolojiler ideolojiler ve ve sistemler sistemler demokrasi demokrasi insan insan hakları hakları gibi gibi konularda konularda pek pek çok çok makalesi makalesi ve ve kitabı kitabı bulunmaktadır bulunmaktadır Yasal Yasal Uyarı Uyarı Yayınlanan Yayınlanan köşe köşe yazısı yazısı haberin haberin tüm tüm hakları hakları Turkuvaz Turkuvaz Medya Medya Grubu Grubu na na aittir aittir Kaynak Kaynak gösterilse gösterilse veya veya habere habere aktif aktif link link verilse verilse dahi dahi köşe köşe yazısı yazısı haberin haberin tamamı tamamı ya ya da da bir bir bölümü bölümü kesinlikle kesinlikle kullanılamaz kullanılamaz Ayrıntılar Ayrıntılar için için lütfen lütfen tıklayın tıklayın Paylaş Paylaş Tweetle Tweetle Paylaş Paylaş IFRAME IFRAME I1_1429605359101 I1_1429605359101 Arkadaşına Arkadaşına Gönder Gönder Yazdır Yazdır Diğer Diğer Haberler Haberler Dördüncü Dördüncü nesil nesil dördüncü dördüncü hayat hayat Dördüncü Dördüncü nesil nesil dördüncü dördüncü hayat hayat Refik Refik Halid Halid Karay Karay Üç Üç Nesil Nesil Üç Üç Hayat Hayat kitabında kitabında o o muhteşem muhteşem Türkçesiyle Türkçesiyle Sultan Sultan Abdülaziz Abdülaziz Sultan Sultan Abdülhamid Abdülhamid ve ve Cumhuriyet Cumhuriyet devirlerinde devirlerinde yaşanan yaşanan sosyal sosyal değişimleri değişimleri anlatmıştı anlatmıştı Milleti Milleti yaşatan yaşatan gelenek gelenek Devlet Devlet Milleti Milleti yaşatan yaşatan gelenek gelenek Devlet Devlet Bozkırda Bozkırda binlerce binlerce yıl yıl neticesinde neticesinde elde elde edilen edilen üstün üstün savaşçılık savaşçılık ve ve teşkilatlanma teşkilatlanma yeteneği yeteneği müslüman müslüman olan olan Türklerin Türklerin yavaş yavaş yavaş yavaş İslam İslam aleminde aleminde iktidarı iktidarı ele ele geçirmelerine geçirmelerine vesile vesile olur olur Geleneğin Geleneğin direnişi direnişi Geleneğin Geleneğin direnişi direnişi Son Son 100 100 hatta hatta 200 200 yıllık yıllık süreçte süreçte bu bu toprakların toprakların kodlarına kodlarına işlemiş işlemiş olan olan pek pek çok çok kurum kurum değişime değişime görünmez görünmez olmaya olmaya ya ya da da ortadan ortadan kalkmaya kalkmaya zorlandı zorlandı Yeni Yeni bir bir medeniyet medeniyet yorumu yorumu yapmamız yapmamız gerekiyor gerekiyor Yeni Yeni bir bir medeniyet medeniyet yorumu yorumu yapmamız yapmamız gerekiyor gerekiyor Bizim Bizim geleneğimiz geleneğimiz islam islam medeniyet medeniyet tasavvurunun tasavvurunun değerler değerler sistemine sistemine dayandığı dayandığı için için modernitenin modernitenin değerler değerler sisteminin sisteminin ürettiklerinden ürettiklerinden farklıdır farklıdır adserv adserv 3 3 0 0 1418 1418 1 1 5191387 5191387 0 0 170 170 ADTECH ADTECH loc loc 300 300 key key key1 key1 key2 key2 key3 key3 key4 key4 alias alias EDİTÖRÜN EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ SEÇTİKLERİ Kim Kim olduğumuzu olduğumuzu gelenekle gelenekle açıklamaya açıklamaya ihtiyacımız ihtiyacımız yok yok Yeni Yeni bir bir medeniyet medeniyet yorumu yorumu yapmamız yapmamız gerekiyor gerekiyor Milleti Milleti yaşatan yaşatan gelenek gelenek Devlet Devlet Medeniyeti Medeniyeti ilahi ilahi ilkeye ilkeye bağlayan bağlayan zincir zincir Gelenek Gelenek Bir Bir gelenek gelenek eleştirisi eleştirisi olarak olarak tasavvuf tasavvuf Duada Duada yaşayan yaşayan boşa boşa yaşamamıştır yaşamamıştır Dördüncü Dördüncü nesil nesil dördüncü dördüncü hayat hayat Künye Künye Reklam Reklam Gizlilik Gizlilik Bildirimi Bildirimi Veri Veri Politikası Politikası Abonelik Abonelik İletişim İletişim E E dergi dergi Dosya Dosya Gündem Gündem Dünyadan Dünyadan Türkiye Türkiye den den Makaleler Makaleler Portre Portre Örnek Örnek Kadınlar Kadınlar Günümüzden Günümüzden Dünyadan Dünyadan Gezi Gezi Kültür Kültür Hikaye Hikaye Kitap Kitap Sinema Sinema İyi İyi Şeyler Şeyler Ajandası Ajandası Söyleşi Söyleşi Ajanda Ajanda Yazarlar Yazarlar İletişim İletişim e e dergi dergi BİZE BİZE ULAŞIN ULAŞIN IFRAME IFRAME http http i i tmgrup tmgrup com com tr tr footer footer iframes iframes general general html html